Wie een huis wil kopen, ontkomt er nu in het hele land niet meer aan om te overbieden. Het aantal woningen dat boven de vraagprijs wordt verkocht, loopt razendsnel op en dat geldt ook voor de bedragen waarmee wordt overboden. Onze onderzoeksredactie heeft voor het eerst landelijk in beeld gebracht hoeveel wordt overboden en op welk type woningen. Dat deden we op basis van NVM-data.
In het eerste kwartaal van 2021 werd op 70 procent van de huizen in de prijsklasse tussen de 200.000 en 300.000 euro overboden. Twee jaar geleden ging het nog om 37 procent van de huizen.
Bedragen blijven oplopen
Als er overboden wordt dan gaat het ook om steeds grotere bedragen. In de prijscategorie tot 200.000 euro, een bedrag waar je bijvoorbeeld een flatwoning voor koopt, lag het doorsnee verschil tussen vraag- en verkoopprijs afgelopen kwartaal op 10.500 euro. Vijf jaar eerder was dat nog 4.500 euro.
Niet alleen een Randstad-probleem
Lang was overbieden een fenomeen dat vooral speelde in Utrecht, Noord-Holland, Zuid-Holland en Flevoland. Dat is niet meer zo.
Wil je een rijtjeshuis kopen in Friesland en heb je een budget tussen de 200.000 en 300.000 euro? Dan leg je doorsnee zo’n 19.000 euro extra neer. Voor een appartement in Overijssel ligt dit bedrag al snel op de 17.500 euro.
Volgens Peter Boelhouwer, hoogleraar Woningmarkt aan de TU Delft, komt het door de krappe woningmarkt.
Razendsnelle stijging in Drenthe
Drenthe springt eruit. Hier was het lange tijd nog mogelijk om een huis te kopen zonder te overbieden. Van alle tien huizen tussen 200.000 tot 300.000 euro werden er twee jaar geleden nog twee boven de vraagprijs verkocht. Nu gaat het om 7 op de 10 Drentse woningen.
Ook de overbiedingsbedragen stijgen razendsnel in Drenthe: twee jaar geleden nog doorsnee 6.500 euro. Nu is dat al 14.000 euro.
Ton boven de vraagprijs
Onze onderzoeksredactie sprak tien makelaars in de provincie Drenthe. “De afgelopen vier maanden is het aantal overbiedingen spectaculair gestegen. Zo werd vorige week nog een recreatiewoning, waarvoor 275.000 euro werd gevraagd, verkocht voor 400.000 euro”, vertelt makelaar Bart Fehse.
Drentse makelaars zijn het unaniem met elkaar eens: vooral ‘Westerlingen’ kopen sinds corona massaal huizen buiten de stad. Daarnaast ziet Fehse dat veel beleggers in Drenthe zijn gaan kopen: “Voor starters met een normaal budget is het enorm lastig om ertussen te komen. Soms word je als starter niet eens uitgenodigd voor een bezichtiging”.
Reactie NVM
Volgens de Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM) is het woningaanbod het laagst sinds 1995 en is de krapte op de woningmarkt de oorzaak van het overbieden. Kopers nemen daardoor meer risico met overbieden, ongeacht gesloten of openbare verkoop.
Om het overbieden inzichtelijker te maken heeft NVM een online veilingstool ontwikkeld. “Het aanbieden van de dienst is ontstaan vanuit de behoefte van makelaars om het prijsvormingsproces bij de (ver)koop van objecten transparanter te maken”, aldus de NVM.
Over het feit dat 9 op de 10 NVM-makelaars geen gebruik maken van deze tool geeft NVM aan dat zij hun leden ervoor enthousiasmeren, maar het niet kunnen en willen verplichten. Een verplichting zou namelijk een te grote inbreuk zijn op de keuzevrijheid van de woningeigenaar.
Koper de klos
De Drentse Fleur (33) is een van deze starters. Zij heeft al tien keer een huis bezichtigd en al tienduizenden euro’s overboden, maar zonder succes. “Aan de ene kant wil je een bod doen dat bij het huis past. Maar je moet ook overbieden omdat er zoveel mensen geïnteresseerd zijn. Dus wat is nou wijsheid? Wat is het juiste bod?”
Ook bij Michiel en zijn vriendin Rosalie ging de zoektocht moeizaam. “We hebben een jaar lang actief rondgekeken en vijf keer een bod gedaan dat 10 tot 15% boven de vraagprijs lag. Dan hoor je achteraf dat uiteindelijk nog 40.000 euro meer is geboden.”
Het stel overbood uiteindelijk 50.000 euro op een woning van 375.000 euro. Ze hadden toen nog steeds niet het hoogste bod. Ze deden een briefje door de brievenbus van de verkoper en uiteindelijk lukte het. Michiel moet toegeven dat hij eigenlijk nog geluk heeft gehad: “Mijn schoonzus heeft maar al vijftien keer een hoger bod neergelegd.”
Systeem moet op de schop
Volgens hoogleraar Boelhouwer is het tijd voor een ander systeem. Om een halt toe te roepen aan het overbieden pleit Boelhouwer voor meer transparantie: “Er moet een systeem komen waarbij je kan zien wat er overboden wordt, in feite een soort veiling.”
Volgens Tweede Kamerlid Henk Nijboer van de PvdA werkt het overbieden misbruik in de hand. Hij roept op tot meer transparantie in koop en verkoop en richt zich met name tot makelaars: “Mensen moeten steeds meer overbieden om een huis te krijgen en daar moet echt wat aan gedaan worden. Het stelsel voor makelaars moet veel inzichtelijker worden. Je moet achteraf kunnen zien onder welke voorwaarden op welk moment een bod is gedaan. Dan kun je het ook controleren als bieder.”
Verantwoording
Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van woningmarktdata die door de NVM/Brainbay is aangeleverd. De onderzoeksredactie heeft deze data vervolgens geanalyseerd.
Er is voor het hele land, maar ook per provincie gekeken, hoeveel er per kwartaal is overboden en hoe zich dit de afgelopen jaren ontwikkeld heeft. Dit is ook gedaan voor verschillende woningtypes zoals een tussenwoning, appartement of hoekwoning. Voor het bedrag dat overgeboden is de mediaan aangehouden. In de data is een ondergrens van 25 transacties aangehouden.
In de cijfers van het eerste kwartaal van 2021 zijn alleen transacties van definitief verkochte woningen meegenomen. De woningen die onder voorbehoud zijn verkocht tellen hier nog niet in mee.
Bron: RTL Nieuws, Deborah de Nies/ Victor van den Berg/ Maaike Kempes
